Málþing um vistkerfisnálgun í umgengni við og nýtingu náttúru Íslands

Málþing um vistkerfisnálgun í umgengni við og nýtingu náttúru Íslands

Málþing um vistkerfisnálgun í umgengni við og nýtingu náttúru Íslands

Matvælaráðuneytið og BIODICE munu standa fyrir málþingi um vistkerfisnálgun við nýtingu auðlinda 21. september nk. á Hilton Nordica frá kl. 9.00 til 12.30.

Markmið málþingsins er að vekja athygli á hugtakinu vistkerfisnálgun, og hlutverki þess í stefnumörkun matvælaráðuneytisins. Efni málþingsins mun nýtast í aðgerðaáætlunum ráðuneytisins.

Í samningi Sameinuðu þjóðanna um líffræðilega fjölbreytni til 2030 eru skilgreind fjögur meginmarkmið til ársins 2050 og 23 markmið til ársins 2030. Til að ná þessum markmiðum er gert ráð fyrir að stefnan verði innleidd hjá aðildarríkjum samningsins með vistkerfisnálgun.

Á málþinginu verður vistkerfisnálgun sett í samhengi við auðlindanýtingu og verndun líffræðilegrar fjölbreytni. Lagt verður mat á stöðuna á Íslandi gagnvart innleiðingu vistkerfisnálgunar við auðlindanýtingu lands og sjávar þ.m.t. landbúnaður, landgræðsla, skógrækt, sjávarútvegur og lagareldi. Sérfræðingar stofnana og hagaðilar munu fara yfir hvaða lausnir hafa reynst vel og hvernig má vinna að vistkerfisnálgun við nýtingu.

Málþingið er öllum opið og verður aðgengilegt í streymi. Þegar málþingið hefst verður hægt verður að nálgast hlekkinn á streymið bæði á facebook-viðburðinum sem og hér: https://vimeo.com/event/3710420.

Dagskrá

Húsið opnað kl. 8.30. Fundarstjóri: Halldór Þorgeirsson, formaður Loftslagsráðs

9.00-9.10 Ávarp og setning: Svandís Svavarsdóttir, matvælaráðherra
9.10-10.30 Yfirlitserindi fagaðila BIODICE um vistkerfislega nálgun: Hugtök, saga, alþjóðlegt og íslenskt samhengi og stöðumat. Höfundar: Sérfræðingateymi BIODICE. Flytjendur: Skúli Skúlason, Háskólinn á Hólum og Náttúruminjasafn Íslands, Snorri Sigurðsson, Náttúrufræðistofnun Íslands, Bryndís Marteinsdóttir Landgræðslan, Edda Sigurdís Oddsdóttir Skógræktin, Hrönn Egilsdóttir Hafrannsóknastofnun, rannsókna- og ráðgjafastofnun hafs og vatna.

Umræður

10.30-10.50 Kaffihlé

10.50-12.10 Erindi (10 mín. hvert): Reynsla hagaðila af auðlindanýtingu í sátt við náttúruna og vistkerfisnálgun.
• Fulltrúar Ráðgjafarmiðstöðvar landbúnaðarins og Bændasamtaka Íslands – Sigurður Torfi Sigurðsson, ráðunautur í umhverfis- og landnýtingarmálum RML, og Valur Klemensson, sérfræðingur í umhverfismálum BÍ
• Fulltrúi bændasamfélagsins – Oddný Steina Valsdóttir, bóndi Butru
• Fulltrúi Samtaka fyrirtækja í sjávarútvegi – Lísa Anne Libungan, fiskifræðingur
• Fulltrúar fyrirtækis í sjávarútvegi – Sveinn Margeirsson, framkvæmdastjóri nýsköpunar og loftslagsmála, og Kristján Þórarinsson, fagstjóri fiskimála, Brimi
• Fulltrúi sveitarfélaga/skipulagsaðila – Björg Ágústsdóttir, bæjarstjóri í Grundarfirði
• Fulltrúi náttúruverndarsamtaka – Sæunn Júlía Sigurjónsdóttir, líffræðingur og náttúruverndarfulltrúi Ungra umhverfissinna

Umræður

12.10-12.30 Samantekt og lokaorð – málþingsslit: BIODICE og MAR

BIODICE er samstarfsvettvangur einstaklinga, stofnana og fyrirtækja sem hefur að markmiði að efla þekkingu og skilning á líffræðilegri fjölbreytni á Íslandi. Innan BIODICE er sameinuð mikil sérfræðiþekking sem getur nýst til að ramma betur inn hvernig megi móta og fylgja eftir þeirri framtíðarsýn og áherslum sem sett hafa verið fram í stefnumörkun stjórnvalda um líffræðilega fjölbreytni.
Ný grein um landnám sindraskeljar við Ísland

Ný grein um landnám sindraskeljar við Ísland

 

Ný grein um landnám sindraskeljar við Ísland

 

Fyrir um þremur árum greindum við á heimasíðu Náttúruminjasafnsins frá fundi hnífskelja í Hvalfirði, þ.e. samlokutegund sem ekki hafði áður fundist við Ísland ef frá er skilin fundur náskyldrar tegundar árið 1957 austur í Lónsfirði. Nýlega birtist grein eftir okkur samstarfsfélagana með rannsóknaniðurstöðum um fund hnífskeljanna í vísindaritinu BioInvasion Records og ber greinin heitið Mollusc on the move; First record of the Newfoundland’s razor clam, Ensis terranovensis Vierna & Martínez-Lage, 2012 (Mollusca; Pharidae) outside its native range.

Vísindagreinin segir frá fyrstu staðfestu eintökum af tegundinni sindraskel (Ensis terranovensis) hér við land. Fundurinn er um margt áhugaverður því tegundin hefur hingað til aðeins fundist við austurströnd N-Ameríku, en þar var henni fyrst lýst við Nýfundnaland árið 2012. Hér er því um fyrsta fund samlokunnar að ræða utan náttúrulegra heimkynna tegundarinnar.

Um er að ræða samstarfsverkefni Hafrannsóknastofnunar, Náttúruminjasafns Íslands, Matís og Náttúrustofu Suðvesturlands. Náttúrustofa Suðvesturlands hefur umsjón með vöktun og rannsóknum sindraskelja við Ísland og má lesa betur um verkefnið á vef Náttúrustofu Suðvesturlands.

Greinina í BioInvasion Records má nálgast á https://www.reabic.net/journals/bir/2023/3/BIR_2023_Gunnarsson_etal.pdf.

Sindraskel, Ensis terranovensis. Mælistika: 2 cm.

Samstarf milli Náttúruminjasafnsins og Stofnunar Árna Magnússonar

Samstarf milli Náttúruminjasafnsins og Stofnunar Árna Magnússonar

Samstarf milli Náttúruminjasafnsins og Stofnunar Árna Magnússonar

Hilmar J. Malmquist forstöðumaður Náttúruminjasafns Íslands og Guðrún Nordal forstöðumaður Stofnunar Árna Magnússonar í íslenskum fræðum undirrituðu föstudaginn 1. september síðastliðinn rammasamkomulag um samstarf stofnananna á sviði rannsókna og miðlunar. Markmið samkomulagsins er að stuðla að samstarfi og samlegð um rannsóknir og miðlun á náttúru- og menningararfi Íslands og með því móti tryggja varðveislu og aðgengi að arfinum til heilla fyrir land og þjóð. Öðrum þræði er efnt til samstarfsins í því augnamiði að brjóta niður múra milli fræðasviða og skapa deiglu nýsköpunar.

Samkomulagið tekur m.a. til sameiginlegra rannsókna og miðlunar, jafnt með sýningahaldi og útgáfu, og til gagnkvæmra nota starfsmanna á aðstöðu til fræðistarfa. Þá eru í samkomulaginu ákvæði sem snúa að samstarfi um einstök, afmörkuð rannsóknaverkefni, fjármögnun þeirra og miðlun.

Við undirritun rammasamkomulagsins var tækifærið nýtt til að ýta úr vör fyrsta rannsóknaverkefninu sem stofnanirnar eiga samstarf um en það snýst um rannsóknir á tveimur illa förnum hlutum af landakorti af Íslandi sem dregið var á skinn og Viðar Hreinsson sérfræðingur á Náttúruminjasafninu fann hvorn í sínu lagi árið 2015 og 2019 i Kaupmannahöfn og Stokkhólmi. Sterkar líkur eru taldar á að verkið sé eftir Jón Guðmundsson lærða (1574-1658). Í tilefni af fyrirhugaðri rannsókn á landakortshlutunum undirrituðu forstöðumennirnir erindi til Konunglega bókasafns Danmerkur í Kaupmannahöfn og Konunglega bókasafns Svíþjóðar í Stokkhólmi þar sem skinnhlutarnir með landakortinu fundust. Í rannsókninni verður nýjustu myndatækni beitt við skoðun skinnhlutanna og er vonast til að bregða megi skýru ljósi á gerð og eðli landakortshlutanna og staðfesta af hvaða svæðum landsins þeir eru (virðist vera af Norðvesturlandi og austurhluta landsins), sem og að varpa betra ljósi á framlag Jóns lærða til náttúrufræða hér á landi í stærra samhengi.

Við undirritun rammasamkomulags Náttúruminjasafnsins og Árnastofnunar.

Rammasamkomulagið við Stofnun Árna Magnússonar, sem er fyrsta samkomulagið sem undirritað er í Eddu, nýjum húsakynnum Árnastofnunar, er meðal nokkurra slíkra samstarfssamninga sem Náttúruminjasafnið hefur gert við aðrar stofnanir á undanförnum árum. Þar má nefna nýlegan samning við Vatnajökulsþjóðgarð, nýlega samninga við Náttúrufræðistofnun Íslands, systurstofnun Náttúruminjasafnsins, auk samninga við Háskólann á Hólum og Háskóla Íslands.

Nýtt hefti Náttúrufræðingsins komið út

Nýtt hefti Náttúrufræðingsins komið út

Út er komið 1.– 2. hefti Náttúrufræðingsins, 93. árgangs. Í heftinu er m.a. sagt frá landnámi plantna og framvindu í Surtsey síðustu 60 árin, sögu veggjalúsarinnar á Íslandi, bókinni Hvenær kemur sá stóri? Að spá fyrir um jarðskjálfta eftir Ragnar Stefánsson og nýjum rannsóknarniðurstöðum um íslenska melrakkann.

Í blaðinu er einnig ljósmynda- og ljóðasería um Surtsey en í henni eru m.a. myndir frá upphafi Surtseyjargossins eftir Sigurð Þórarinsson og Ævar Jóhannesson.

Forsíðuna prýðir mynd af Surtsey sem tekin var af Sigurði Þórarinssyni í lok nóvember 1963.

Nýtt vefsetur Náttúrufræðingsins hefur nú litið dagsins ljós og þar er hægt að skoða allt efni nýjasta heftisins (á forsíðu) sem og efni fyrri árganga. 

natturufraedingurinn.is

Heftið er 86 bls. Útgefendur eru Hið íslenska náttúrufræðifélag og Náttúruminjasafn Íslands. Ritstjóri er Margrét Rósa Jochumsdóttir, margret@nmsi.is

 

Hvað býr í þjóðgarði?

Hvað býr í þjóðgarði?

Sýningin Hvað býr í þjóðgarði stendur fram á vor 2024 í Dropanum, sérsýningarrými Náttúruminjasafnsins á 2. hæð Perlunnar.

Hvað býr í Þjóðgarði?

Fimmtudaginn 31. ágúst opnaði sýningin Hvað býr í þjóðgarði? í sérsýningarrými Náttúruminjasafns Íslands í Perlunni. Sýningin er samstarfsverkefni Náttúruminjasafnsins og Vatnajökulsþjóðgarðs og er innblásin túlkun á þjóðgarðinum í heild sinni, landslagi hans, sögu og samfélaginu umhverfis garðinn.

Miðpunktur sýningarinnar er umfangsmikill og litskrúðugur skúlptúr sem sýnir á áhrifamikinn og hugvitssamlegan hátt náttúrufyrirbrigði og fjölbreytileg stef þjóðgarðsins, en skúlptúrinn er unninn af hönnuðum og listafólki Studio Irmu. Með sýningunni er gestum þannig veitt áþreifanleg innsýn í ævintýraheim Vatnajökuls og náttúruna umhverfis hann.

Sýningin er farandsýning sem mun standa uppi í Perlunni fram á vor 2024 áður en hún leggur land undir fót. Ætlunin er að sýningin ferðist á milli gestastofa Vatnajökulsþjóðgarðs næstu árin, heimafólki, sem og innlendum og erlendum ferðamönnum til fræðslu og yndisauka.

Hilmar Malmquist forstöðumaður Náttúruminjasafns Íslands hélt tölu ásamt Ingibjörgu Halldórsdóttur framkvæmdastjóra þjóðgarðsins sem opnaði svo sýninguna í kjölfarið.

Hópurinn á bakvið sýninguna.