Þóra Atladóttir hóf vinnu við meistaraverkefni sitt sem fjallar um líffræðilegan fjölbreytileika og dýrasvif í ferskvatni á Íslandi nú á haustmánuðum. Fjallar verkefnið einkum um tegundasamfélög og þá ferla sem liggja að baki myndun þessara samfélaga. Verkefnið vinnur hún við Háskólann á Hólum og Náttúruminjasafn Íslands og eru leiðbeinendur Skúli Skúlason og Ragnhildur Guðmundsdóttir. Þóra kláraði BSc nám í náttúru- og umhverfisfræðum frá Landbúnaðarháskólanum á Hvanneyri síðastliðið vor þar sem hún gerði lokaverkefni um dægurflugur (Ephemeroptera) en hægt er að kynna sér það verkefni á Skemmunni

Dýrasvif samanstendur meðal annars af krabbaflóm. Mynd: Wim Van Egmond.

Lilja Alfreðsdóttir mennta- og menningarmálaráðherra heimsótti á dögunum Náttúruhúsið á Seltjarnarnesi, þar sem framtíðaraðsetur Náttúruminjasafns Íslands verður til húsa, og heilsaði upp á starfsfólk safnsins. Með ráðherra voru í för Rúnar Leifsson sérfræðingur hjá ráðuneytinu, Auður B. Árnadóttir fjármálastjóri og Ásta Sigrún Magnúsdóttir upplýsingafulltrúi.

Forstöðumaður safnsins, Hilmar J. Malmquist, kynnti bygginguna, starfsemi safnsins og þau viðfangsefni sem unnið verður með í sýningahaldi á nýja staðnum, en stefnt er að því að vígja nýju höfuðstöðvarnar á árinu 2023.

Hilmar færði ráðherranum að gjöf vandaða ljósmynd af hvalablaði Jóns Guðmundssonar lærða (1574–1658), en það er blað með teikningum af 19 nafngreindum hvölum og rostungi, og eru sumar teikningar líklega þær elstu sem vitað er um af viðkomandi hvalategund. Ekki er loku fyrir það skotið að beinagrind af stórhveli verði á meðal sýningargripa, en inntak sýningarinnar í Náttúruhúsi í Nesi verður hafið og sú líffræðilega fjölbreytni sem þar er að finna.

Hilmar J. Malmquist kynnir starfsfólk safnsins fyrir ráðherra.

Í dag, 8. janúar, eru 110 ár liðin frá fæðingu Sigurðar Þórarinssonar, jarðfræðings, en hann lést 8. febrúar 1983, 71 árs að aldri. Sigurður var einn kunnasti vísindamaður Íslands og þróaði t.a.m. öskulagafræðina, sem nýtt er til aldursákvarðana bæði eldgosa og minja. Sigurður fylgdist með öllum eldgosum sem urðu á landinu eftir að hann kom heim úr námi 1947, beint í Heklugosið, og varð þjóðþekktur fyrir lýsingar sínar á þeim í útvarpi og sjónvarpi. Sigurður var frumkvöðull í náttúruvernd á Íslandi og vinsælt vísnaskáld. Textar hans eru enn sungnir, svo sem Vorkvöld í Reykjavík og María, María.

Í október gaf Náttúruminjasafn Íslands út ævisögu Sigurðar, Mynd af manni, í tveimur bindum, skráð af Sigrúnu Helgadóttur, kennara, líffræðingi og rithöfundi sem hefur sérhæft sig í náttúruvernd og umhverfismennt. Bókin hefur hlotið gríðargóðar viðtökur og er tilnefnd til bæði Íslensku bókmenntaverðlaunanna og Fjöruverðlaunanna, sem veitt verða á næstu mánuðum. Bókina má nálgast í helstu bókaverslunum landsins og á vefsíðu Pappýrs á pappyr.com.

Gufur stigu upp úr heitu hrauninu í Öskju sumarið 1962 þegar þangað var farið í rannsóknaleiðangur.

Fyrstu gígarnir 21. mars.

Í apríl náðu jarðfræðingar fyrst að safna gjóskusýnum við gosstöðvarnar, meðal annars vikri og nornahárum. Apríl einkenndist af miklum sviptingum, en dagana 5. –13. apríl opnuðust nýjar sprungur og gosop. Hraun rann í tilkomumiklum hraunfossum niður í Merardali og einnig til austurs úr Geldingadölum. Virkni gíganna var ansi breytileg og í lok apríl var lítil sem engin virkni nema í nýjustu gígunum.

Yngsti gígurinn tók forystuna í maí. Þar var virknin mest og einkenndist af púlsum þar sem kvikustrókurinn tók sér hlé á milli kröftugra stróka. Um miðjan maí voru reistir varnargarðar norður af Nátthaga til að reyna að hindra að hraunið myndi flæða yfir Suðurstrandarveg. Nokkrum dögum síðar, þann 22. maí, fór hraunið yfir garðana og byrjaði að flæða niður í Nátthaga.

Úfið hraunið breiðir úr sér.

Í byrjun september var gosvirkni lítil. Gas hélt þó áfram að rjúka úr gígnum og í myrkrinu mátti sjá glóandi kviku. Spurningar vöknuðu um hvort goslok væri í aðsigi. Eftir rúmlega vikulangt hlé, sem var það lengsta sem orðið hafði frá upphafi goss, tók gosvirkni við sér á nýjan leik þann 11. september. Við nánari athugun á þessari atburðarás kom í ljós að gosrásin upp í gíginn hafði stíflast og gosið því verið virkt allan tímann.

Ómögulegt er að spá fyrir um hvernig eldgosið í Geldingardölum muni þróast eða hvenær því lýkur. Eitt er víst: Gosið heldur áfram að heilla innlenda sem erlenda gesti og nú þegar farið er að rökkva magnast sjónarspilið enn frekar.